Helm

​Nu de dagen korter worden en de ochtenden donkerder, moeten we weer een minuutje of twee vroeger opstaan voor De Discussie.  De Discussie met de fietser.  De discussie over fietsen in de schemerzone tussen nacht en dag. Over fietsen onder dikke grijze herfstwolken.  Over fietsen met helm en fluohesje.  En licht.
Nochtans werd er vroeger in dit huis plichtsbewust gefietst met helm, fluohesje en, zelfs in de lente, met het licht aan.  Maar in de loop der jaren is die goede gewoonte er stilletjesaan uitgesleten.  Eerst werd het fluohesje rond de boekentas gedaan in plaats van rond het lichaam.  Daarna werd het hesje “vergeten”.  Plotseling vertrokken ze in alle stilte … zonder helm.  En toen begon De Discussie. 
De discussie over het licht speelt zich alleen af op twijfeldagen. 
“Het is toch licht?”
“Nee, schemer of grijs regenweer is niet hetzelfde als licht.  Als je met de auto rijdt, is het heel moeilijk om fietsers te zien die geen licht hebben.”
Elke keer als ze bij mij in de auto zitten, en ik zie een fietser zonder licht, wijs ik hen er ook op hoe moeilijk zichtbaar die is.  Het kan maar helpen.  Misschien daagt er vroeg of laat iets. Dat wilt uiteraard niet zeggen dat ik het een geldig excuus zou vinden, mocht ik een fietser van de weg maaien, omdat hij geen licht op had. Ik wil maar zeggen: je kan me daar als fietser bij helpen om dit soort situaties te vermijden.
Maar laat ons eerlijk zijn, de discussie over het licht is meestal kort. Want dat is VERPLICHT.  Je mag niet fietsen zonder licht en de politie houdt je tegen. Dus kous af. Licht aan.

Maar die helm. Dat is iets anders.
Ik vind het noodzakelijk dat ze hun helm opzetten voor hun eigen veiligheid.  Een ongeval is snel gebeurd, daar hoeft zelfs geen auto aan te pas te komen, en hun hoofd is kwetsbaar.
Dus voeren wij De Discussie over de helm en dan komen de eindeloze tegenargumenten: een helm zit niet gemakkelijk, mijn oren hebben het koud, dat is niet cool, Dochter kan geen hoge staart, dot, ingewikkelde vlecht, … maken wanneer die helm er op moet.  Een helm is belachelijk en niemand draagt hem. Of toch niet tot aan de schoolpoort.  Eens uit het zicht van het ouderlijke huis vliegt die helm uit. Daar durf ik vergif op innemen.
En laat ons eerlijk zijn: we geven met zijn allen niet het goede voorbeeld.
Hoe vaak zie je dit niet: ouders die met kleine kinderen fietsen, de kindertjes netjes uitgedost met mooie helmpjes. Mama en papa met de haren vrij in de wind.
Hoe vaak vertrek ik zelf niet zonder helm? Want die snijdt inderdaad aan mijn nek na een tijdje. En ik moet alleen dat korte stukje tot aan de bakker. 
Ik steek als eerste de hand in eigen boezem: ik ben geen plichtbewuste helmdrager. En toch zou ik willen dat mijn kinderen elke dag hun helm opzetten om naar school te fietsen.  Van consequent opvoeden is hier weinig sprake. En dat weten ze, die tieners. Dus al mijn argumenten worden finaal onderuit gehaald met hun argument der argumenten: je draagt hem zelf toch ook niet altijd?
Om die reden wil ik dit pleidooi houden: verplicht die helm.  Voor iedereen.  Ik snap niet waarom dat niet al jaren zo is, de helm verplicht moeten dragen op de fiets.
Ik hoor wel vaak tegenargumenten zoals “je wordt als fietser nog kwetsbaarder als je een helm moet dragen”.  Maar ik ben het daar niet mee eens.  In de auto moeten we toch ook verplicht een gordel dragen? Omdat dat essentieel is voor de veiligheid van iedereen die zich met een auto verplaatst.  Dus waarom moeten we geen helm dragen op de fiets? Dat is ook essentieel voor de veiligheid van iedereen die zich met de fiets verplaatst. 
Zo ’n wet moet je zien als een cadeautje: net zoals de gordel je leven kan redden bij een auto-ongeluk, kan de helm je leven redden als er iets gebeurt op de fiets.
Dus waarom is die wet niet al lang in voege? Is dat een kosten-baten kwestie dat die wet nooit gestemd wordt? Is het sop de kolen niet waard? Kost het teveel om die wet uit te schrijven in verhouding met het aantal dodelijke slachtoffers dat “maar” valt op de fiets?  Moeten er eerst meer slachtoffers vallen voor het schrijven van de wettekst rendeert?
Wel, ik zal de wetgever een eindje op weg helpen. De wettekst kan namelijk heel kort zijn: “Het dragen van een helm is verplicht op elke fiets, voor elke fieters, ongeacht je leeftijd. Er zijn ook geen uitzonderingen voor zwangere vrouwen of meisjes die een dot in hun haar willen.  Ook niet voor jongens die tien minuten in de badkamer doorbrachten met gel of wax voor ze naar school vertrekken.”
“Maar ze gaan hem toch nooit dragen, zelfs niet als dat verplicht is,” hoor ik u denken. 
Daar ben ik nog niet zo zeker van.  Ik ben een grote voorstander om mensen dingen te laten doen vanuit hun intrinsieke motivatie, maar in dit geval trekken we de kaart van moetivatie.  Want als het moet, moet het. En dan doet de overgrote meerderheid het ook ineens.

​Kijk maar naar de Oostenrijkse skipistes. Toen ik tiener was, droeg niemand een helm.  Dat was, u raadt het al, belachelijk.  Een aantal jaar geleden is de helmplicht ingevoerd op de skipistes voor kinderen tot en met 15 jaar. En kijk: haast iedereen, kinderen én zowat 80% van de volwassenen dragen nu een helm.  Zonder zeuren.  Een skihelm is iets hip geworden, een modeverschijnsel, een technisch snufje.  Ze willen er allemaal één. En niemand van mijn kinderen stelt zich daar vragen bij. Want ja, op de piste dragen Huisband en ik ook plichtsbewust onze helm. Zonder uitzondering. 
Dus ik heb er het volste vertrouwen in dat eens het moet, de helm in no time kan veranderen in een hip high-tech modesnufje. Met, ik zeg maar wat, ingebouwde luidsprekers en led-verlichting.  Met gps en bluetooth.  En hij leest je nieuwe facebookberichten voor op het ritme van je trappers.  Ik denk dat ik hem nu al wil!