Lees

​Het kriebelt al een paar dagen. Ik heb zoveel zin om naar de boekenbeurs te gaan.  De geur van vers papier en inkt, de massa keuzemogelijkheden, de goesting die je dan krijgt om te lezen.  Maar het zal niet voor voor dit jaar zijn.  Dochter was de hele vakantie ziek waardoor alle uitstapjes afgelast werden.  En morgen begint de dagdagelijkse ratrace weer. Dus geen boekenbeurstijd dit jaar.  Mijn hart bloedt, maar mijn portemonnee is blij.
Er is nog een reden waarom we niet op boekenbeursbezoek gaan: het is niet zo gemakkelijk in te plannen in een huis met lezers, niet-lezers, anti-lezers en zelfs ex-lezers.  Sommige huisgenoten zouden het geweldig vinden om seffens te vertrekken en anderen zien het als een zware straf. 

​Dochter is een lezer.  Zonder twijfel.  Boek na boek verslindt ze.  Echte meisjesboeken, dat wel, maar ze leest zich te pletter. Oudste Zoon is ook een lezer.  Of beter: een ex-lezer.  Toen hij negen was kwam het vijfde Harry Potter boek uit.  Dat had hij die zomer mee op vakantie.  Het was een erg regenachtige vakantie waardoor we uren bleven rondhangen in de tent.  Met Harry Potter. In een mum van tijd was Harry verslonden.  Toen we thuis kwamen moesten deel 1, 2, 3 en 4 er ook aan geloven, en nadien ook nog alle volgende delen.  Oudste Zoon is één van de kinderen die dankzij J.K. Rowling opnieuw ging lezen.  Hij is een tijd op dat elan blijven doorlezen, maar vandaag noem ik hem liever een ex-lezer. Af en toe ligt er nog eens een boek opengeslagen op zijn kamer, maar hij loopt niet naar de bib achter boeken.  Hij leest braaf en snel zijn schoolopdrachten, maar daar houdt het ook mee op.  Het leesvirus is bij hem in elk geval geïnjecteerd, dus ik heb er goede hoop op dat het vroeg of laat wel weer de kop opsteekt. Een beetje zoals het papillomavirus: je krijgt er wratten van en die gaan plotseling weer weg. Maar die komen even goed weer terug, of je dat nu leuk vindt of niet.
En dan hebben we Jongste Zoon.  Dat is een niet-lezer.  Niet dat hij het niet kan, integendeel. Hij had al AVI-9 toen de andere kinderen van zijn klas nog hakten en kapten.  Maar het zegt hem niets en het doet hem niets.  Lezen is een moetje.  En Middelste Zoon, dat is een uitgesproken anti-lezer.  Lezen is een straf.  Hij heeft ooit wel eens spontaan boeken gelezen, maar dat gaat traag bij hem.  Concentreren is niet zijn sterkste kant en zich lang genoeg concenteren om de verhaallijn van een boek mee te hebben is een hele opgave.
En toch moest er hier de afgelopen dagen gelezen worden.  Want het was vakantie en in de meeste scholen houden de leerkrachten er aan om deze periode te benutten om kinderen aan het lezen te krijgen.
Dochter, die nog op de lagere school zit, had haar leesfiche al af voor de vakantie.  Het moeilijkste gedeelte van deze opdracht was voor haar kiezen over welk boek ze een leesfiche zou schrijven. Want ze had drie boeken gelezen die ze zo leuk vond. 
Jongste Zoon kreeg de opdracht “lees een jeugdboek tijdens de vakantie”.  Wat er verder met dit boek moet gebeuren, weet hij pas maandag.  Op de school van Jongste Zoon wordt er gelukkig niet gewerkt met een verplichte boekenlijst of een verplicht boekenpakket.  Hij mag lezen wat hij wilt.  Nadat hij al 2 jaar hetzelfde boek besprak, probeerde ik hem deze week toch te verleiden om eens een ander boek te lezen.  Ik gaf hem een stapel boeken die niet te dik waren.  Ik legde hem nogmaals uit dat je een boek best kiest door de achterflap te lezen, maar ook het eerste blad en wat stukjes tussenin.  Niet door alleen naar een titel te staren.  Als bij wonder koos hij dit keer goed en las hij zijn boek in één ruk uit.  Hij gaf nadien zelfs toe dat het een leuk boek was!
Dan was er nog Middelste Zoon.  Die moest een ouderwetse boekbespreking maken.  Van een boek van een verplichte literatuurlijst.  Dat had hij gekozen op basis van de titel.  Een turf van 350 bladzijden was het resultaat van zijn blinde gok en hij kreeg last van extreem uitstelgedrag.  Dus maakte hij een boekbespreking met zijn vriend Google, half gelezen bladzijden en meningen van anderen.  De boekbespreking is keurig, netjes uitgeschreven en voldoende lang.  Maar hij gaat er niet liever door lezen.  Op zijn vorige school werden geen boekbesprekingen meer gevraagd.  Daar kregen ze een leestoets na elke vakantie.  Het recept voor een ramp.  Want dit betekende dagenlang grommelen, vloeken en uittellen hoeveel pagina ’s hij minimaal per dag moest lezen om het boek uit te krijgen.  Ook daar ging hij niet liever door lezen. 

​Ik begrijp dat scholen kinderen aan het lezen willen krijgen, maar ik geloof ook dat de methodes die hiervoor gebruikt worden niet werken. Als je graag leest, lees je toch. Als je niet graag leest, lees je toch niet.
Hier is een ideetje: laat volgende vakantie alleen de kinderen die graag lezen een boek lezen.  Laat hen vrij om daar op een originele, creatieve manier over te komen vertellen in de klas.  En wie weet, raakt één van de anti-lezers wel geprikkeld door wat zijn leeftijdsgenoot komt vertellen.  Want dat is tenslotte ook hoe jongeren kiezen om naar een film te gaan, of om een spel voor de PlayStation te kopen: door zich te baseren op de mening van hun vrienden.  Op basis van het enthousiasme van hun maten.  Dat is de norm.
Dus misschien, heel misschien, door hen niet meer te verplichten om te lezen wat u en ik ook moesten lezen, gaan ze spontaan terug lezen. 
En ik, ik ga ondertussen de boekenkast opruimen.  Op zoek naar de verborgen schatten die achterin stof liggen te vergaren.  Dochter zal wel snel komen helpen.  En zich dan met een boek in de zetel verschransen.  En wie weet, vind ik zelf wel boeken terug die ik nog eens wil lezen. Zo krijgen we straks toch nog een beetje boekenbeurs in ons eigen huis.